Leven voor gevorderden, wat stress met je lichaam kan doen

Stress? Heb je even? Ik kan je er veel over vertellen. Over hoe het zich opbouwt. Je het járenlang kunt negeren. Alle signalen van je lichaam ‘parkeert’ en maar door gaat. Ja maar Rory, leuke dingen doen is toch goed? Als tegenhanger van al dat wat je stress geeft? Ja hoor, goede gedachte. Alleen niet als je het gaat opstapelen en je uiteindelijk zelfs merkt, dat je niet alleen geen energie meer krijgt van leuke dingen. En deze dingen je juist tegen gaan staan.

Been there, done that

Handen omhoog wie dit gevoel kent? Stress heeft ervaren of ervaart. Ik zal de eerste zijn die erkent dat ik het niet zo handig heb aangepakt. Laat ik bij het begin beginnen. Ik begon te werken op mijn twintigste. Na het Atheneum naar een MTS (voor Mode en Kleding) gaan bleek niet zo’n goede zet. Het niveau was (veel) te laag. Er werd heel veel met de handen gewerkt. Mijn creativiteit kunnen gebruiken (mode ontwerpen) was helemaal leuk, maar het daadwerkelijk in elkaar zetten van zaken als overhemden en colberts? Verschrikkelijk. Zó niet mijn ding.

En weg was ik

Dus stopte ik ermee. Halverwege het schooljaar. De officiële reden? Ik kreeg een baan aangeboden in het Confectiecentrum in Amsterdam. De niet-officiële reden die – eigenlijk – net zo zwaar meewoog? De relatie (zo noem ik het maar even) met mijn toenmalige (eerste) vriendje werd verbroken. Het feit dat hij in mijn leerjaar zat maakte de keuze om te stoppen met de school makkelijker. Toen mijn vriendin een oom bleek te hebben die bij een bedrijf werkte in het World Fashion Center in Amsterdam en diezelfde oom mij vroeg of ik als assistente van de boekhouder wilde werken was de keuze snel gemaakt.

Kneipp World of Fragrances. De variant met Sandalwood Patchouli heeft een heerlijke rustgevende geur: zacht, warm en een tikje houtachtig

Tiener in de jaren negentig

Afijn, dan ben je net twintig jaar (in de jaren negentig dus). Reis je ongeveer in twee uur vanuit Nieuwegein naar Amsterdam (lopen, tram, trein, lopen) en werp je jezelf in een compleet andere wereld. De ‘volwassen’ wereld van werken in een bedrijf. Dat ging best soepel – al zeg ik het zelf – maar man o man. Wat was ik jong. De dingen die ik heb meegemaakt met collega’s? De stress die ik heb ervaren? Ik kan er een boek over schrijven (maar dat doe ik maar niet). Feit is dat ik toen al heb geleerd om op mijn tenen te lopen. Want ik kon meer en wilde meer, dus ging ik dat ook doen.

“Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het kan” (Pipi Langkous)

Diverse banen volgden. Waarin ik mijn ambitie heel graag toonde en steeds een stap verder, hoger maakte. Volledig niet in de flow, kan ik nu zien als ik terugkijk op die periode. Ik ging voor status, hoger salaris en materie. Wilde het ook daadwerkelijk 200% perfect doen. De stress die daarmee gepaard ging? Zag ik niet. Grappig, rond mijn 27ste begon ik steeds meer persoonlijke ontwikkeling-cursussen te doen. De uitstraling die ik toen (volgens anderen / medecursisten) had: de zakenvrouw, ijsprinses, koele kikker, arrogant meisje. Daar herken ik mijzelf zo ontzettend niet in.

Ik was helemaal niet gelukkig

Terugkijkend naar foto’s van toen ik in de dertig was, zien H. en ik allebei hetzelfde: ik was niet gelukkig. Er was iets in mijn ogen wat niet klopte. Wellicht was dat al een aanloop naar de burn-out die er aan zat te komen. Want er gebeurde meer. Mijn neefje overleed. Mijn Oma. Mijn Opa. Ik ging mijn heil zoeken in meer en meer doen. Qua werk. Ineens had ik mijzelf bedacht dat ik ook juist de dingen wilde doen die ik eng vond. Hoppakee. Acteerlessen volgden (improvisatie). Voor een week acteerlessen in een oude boerderij met allemaal onbekenden in mijn eentje naar Frankrijk rijden? Ik deed het. Ik ging over grenzen heen. Mijn grenzen.

En de bijbehorende geurkaars van Kneipp Home Fragrances: dezelfde fijne geur als de geurstokjes, maar dan nu als geurkaars

Dansend op de tafels

Dat zorgde voor stress, die ik niet wilde erkennen. De relatie met H. (we zijn al sinds mijn twintigste samen) begon barstjes te vertonen. Ik werkte keihard, wilde daarnaast ook veel ‘leuke’ dingen doen. Nam een bijbaan om te schrijven voor de lokale krant. Ging het liefst een à twee keer in de week uit. Daarnaast naar borrels. Had een avond in de week acteerles waarna we altijd bleven hangen met elkaar in een Amsterdamse kroeg tot een uurtje of sluit. Ik trok mijzelf terug, en opende tegelijkertijd mijzelf juist voor de buitenwereld. Ambigious is denk ik de goede term voor hoe ik mij opstelde en de situatie waar ik mijzelf in bevond.

Buikademhaling bij gevoelens van stress? Wat is dat?

Mijn adem zat vooral hoog. Buik ademen? Daar deed ik niet aan. Zoveel mogelijk doen in zo min mogelijk tijd, dat was mijn credo. Voor mijzelf kiezen. Mij enorm afzetten tegen alles wat hoorde en moest. Deels vond ik mijzelf ontzettend leuk, hip en trendy en deels vond ik mijzelf – diep van binnen – ontzettend egocentrisch. Tijdens een lang weekend in New York (je raadt het al, 4 dagen, jetlag en toch alles willen doen) kreeg ik bovenin het Rockefeller center een paniekaanval (bleek later, ik dacht destijds oprecht dat ik een hartaanval aan het krijgen was) en raakte zelfs H. lichtelijk in de stress. Zó had hij mij nog nooit meegemaakt. En een paar uur later moesten we in het vliegtuig stappen naar Nederland.

Al die stress? Dat werd een burn-out

Eenmaal thuisgekomen ging ik via de ontzettend betrokken bedrijfsarts naar mijn huisarts. Burn-out. Gek hè? Als ik teruglees wat ik net spontaan heb getypt krijg ik bijna geen lucht meer. What was I thinking? Ik heb destijds heel veel weggedrukt (overlijden van dierbaren), pakte alles aan wat maar de aandacht van het negatieve af zou halen. Ik had het gevoel dat ik veel had gemist en dus moest er allerlei leuks gedaan worden (borrelen, feesten, terwijl ik eigenlijk veel te moe was). Op een gegeven moment is het gewoon klaar. Al die stress die dit veroorzaakte. Je lichaam geeft je waarschuwingen (zoals het gebeurde in New York. Toen had ik alle signalen ervoor al stelselmatig genegeerd) en op een gegeven moment is het: control-alt-delete.

Een mooi natuurlijk bamboe-deksel om de kaars na gebruik af te sluiten. De kaars heeft 20 branduren èn ook een fijn voordeel: je kan het glas hergebruiken

Een huilbui als ik alleen het pand al zag

En zo gebeurde het dat ik bij terugkomst van een verre Azië-reis. – waarbij ik continu last had van lichamelijke – stress – klachten (ademhaling, slecht slapen, hoofdpijn, misselijk, paniek) – mijzelf bij thuiskomst ziek meldde en ik het traject van de burn-out inging. Wat ik nog levendig herinner? Dat ik voor een afspraak met de bedrijfsarts langs het pand van mijn toenmalige werkgever reed en ik spontaan in een huilbui uitbarstte. Alleen maar omdat ik het gebouw zag. Te erg.

Stand your ground

Van alles wat er in je leven gebeurt leer je wat. Zo zie ik bij tijd en wijle de haptonoom. Zij helpt mij weer te aarden. Ze leert mij om niet zo makkelijk ‘aan mijn huisje te laten rammelen’. We doen ademhalingsoefeningen, ontspanningsoefeningen en we praten heel veel. Ze zorgt ervoor dat ik mijzelf niet telkens in de hoogte laat brengen. In de stress. Eigenlijk leert ze mij ook te mediteren. Ik had haar al een jaar of langer niet gezien, maar toen mijn moeder overleed kon ik letterlijk even niet meer omgaan met het dagelijkse leven. Ik zat vol in het rauwe verdriet. En ik voelde mij gewoon verlamd. Beetje bij beetje leerde zij mij omgaan met dat wat er is.

Continu maar in de hoogte blijven gaan

Omdat ik maar ‘in de hoogte’ bleef gaan. Denk aan letterlijk een hoge stem. Jezelf veel aantrekken van wat anderen vinden. In een ‘klaar voor de start’-positie blijven hangen. Zijn we begonnen met mindful met alles leren omgaan. Dat is precies het moment dat het boek van Esther Mostert in mijn blikveld kwam. Een fijn, ‘los’, niet hoogdravend en gewoon makkelijk leesbaar boek over de weg naar een rustig en evenwichtig bestaan. Toen ik het voorwoord las was ik om. Benieuwd? Dit is een stukje eruit: “Misschien ben ik wel een atypische mindfulnesstrainer, want ik huppel niet stressvrij door het leven en ik ben zeker geen toonbeeld van zen“.

Kies! En doe wat je doet met aandacht

Ik werd en word er blij van. Je wordt niet gepusht om een mindfulness-training te gaan doen. Je leest over de ervaringen van Esther, de verhalen en vragen van anderen en haar antwoord daarop. Dat alles in makkelijk leesbare teksten. Wat ik eruit heb gehaald? Dat het allemaal draait om de dingen met aandacht te doen. Dus niet een extra tabblad openen om veel ineens te kunnen doen. Of tegelijk een telefoontje plegen terwijl je een stuk leest. Nee, ga met aandacht kijken naar wat je doet. Singletasking in plaats van multitasking.

Neem rustmomenten, óók overdag

Maar ook rust nemen. Een moment voor jezelf. Geef je lichaam en hoofd even rust. Ook of júist overdag. Ik geloof dan ook in micropauzes. Ik werk zelf vanuit huis en dat nodigt uit om maar door te blijven werken. Of om jezelf snel schuldig te voelen dat je iets te lang op het toilet blijft zitten, of die extra koffie pakt. Ik heb juist ervaren dat het heel fijn is om tussen de (denk-) en schrijfklussen door even de was op te hangen. Even iets met je handen doen. Zodat ik erna weer met een frisse blik naar mijn werk kan kijken. Of juist éven op de bank zitten, een boek lezen of gewoon even naar buiten staren, terwijl je jouw omgeving en de bijbehorende geuren in je opneemt.

Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg

Het belangrijkste misschien wel? Zonder oordelen en juist liefdevol kijken naar wat er gebeurt. Niet alleen bij anderen maar ook bij jezelf. Het geeft je zoveel meer rust, ruimte en vrijheid. Wat ik zo bijzonder vind aan het boek? De openheid en eerlijkheid van Esther. Een beetje een ‘doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’-houding. Zo ervaar ik het in ieder geval. Het hoofdstuk ‘De verstikkende stilteretraite’ heb ik dan ook in no-time uitgelezen. Ik vóel gewoon wat ze ervaren heeft. Het raakt mij. Meer wil ik niet verklappen, want je moet dit boek eigenlijk gewoon zelf lezen.

Een erg lang en persoonlijk artikel dit keer. Wat vind jij daarvan? 

Tot de volgende keer.

Rory Blokzijl

Het boek ‘Leven voor gevorderden’ van Esther Mostert heb ik toegezonden gekregen. Het boek is verkrijgbaar bij Uitgeverij Lucht. De paperback van 354 pagina’s kost € 20,00

De Kneipp geurstokjes (€ 8,99) en geurkaars (145 gr € 7,99) uit de serie Home Fragrances (Deep Relaxation, Sandalwood Patchouli) heb ik toegezonden gekregen