Het grote gemis in de randen van de dag

Eerder schreef ik al hoe briljant Femke van der Laan omschreef wanneer zij het grote gemis van haar man Eberhard van der Laan het meest ervoer. Niet persé op de geijkte momenten zoals met de feestdagen, maar juist op een ‘gewoon’ moment wanneer je veel contact had met elkaar. In de randen van de dag. Voor mijzelf? Zijn er legio momenten waarvan ik mij niet had gerealiseerd dat ze zo verbonden waren aan mama.

Het grote gemis

Waarin het gemis intens omhoog borrelt. Ik denk aan het zitje onderaan onze trap waar ze zo vaak zat. Haar schoenen uit- en aandeed. De bank waarop ze lag als ze samen met Mila een soort van hut had gebouwd en waar de mand met knuffels in werd leeggegooid. De stoel aan de eettafel bij ons waar ze zat. Het kopje waaruit ze haar gekookte water dronk of – als ze eens gek deed – met de stukjes verse gember die ik erin stopte voor de smaak. De plastic zakjes van de supermarkt waar een lekkere verse mango of ander fruit in zat.

Een simpel plastic zakje

Een van die zakjes? Vond ik onlangs in een la. Met een sticker erop van haar lokale supermarkt. Ik kon het niet wegdoen en bewaarde het dan ook (dacht ik). Ik ervaar nu nog het gevoel van paniek toen ik mij realiseerde dat het zakje weg was. Waar gaat het over? Kan je denken. Dat snap ik. Maar voor mij vertegenwoordigde dat simpele plastic zakje een handeling van mijn moeder als ze bij ons was. Ik werd geconfronteerd met het grote gemis. En dat kan ik slecht loslaten.

Praten met mama

Weet je dat ik altijd tegen mijn moeder praat? Voor het slapen gaan? En dat ik daar zelfs een speciale plek voor heb? Ik sluit mijn ogen en denk heel sterk aan de momenten zoals ik hierboven heb beschreven. Op onze bank zittend, pratend aan de eettafel, samen lopend naar de school van Mila. En probeer haar aanwezigheid weer te voelen door terug te denken aan momenten die misschien in de loop der tijd steeds meer zullen vervagen. Dan kan het gemis overweldigend worden.

Pijn

En dat doet pijn. Dat je de stem, de geur en het gevoel van je moeder niet meer permanent bij je kan houden. Het grote gemis. Die laatste keer? Dat ze bij ons was. Dat we elkaar hebben gezien. Hebben we veel geknuffeld. Met zijn drietjes, Mila, mama en ik. Heeft ze ook Huib heel specifiek gedag gezegd, wat in de chaos normaal gesproken best weleens niet lukte. Is dat toeval? Had het een betekenis? Of is het dat wat je eraan toebedeelt? Ik weet het niet. Maar die momenten, die herinneringen, zijn heel kostbaar.

Herinneringen zoals je was

Want je wilt je iemand herinneren zoals die was. Niet persé de allerlaatste momenten. Die vaak ook ontluisterend kunnen zijn. Waarin iemand al een beetje niet meer was zoals je haar hebt gekend. Terwijl ik dit schrijf doet dat pijn. Al denk ik dat het iets is wat iedereen wel herkent. De mensen die ook een groot verlies hebben geleden. Maar hoe ga je daarmee om? Hoe kan je de momenten in randen van de dag levendig houden? Is er een methode om het gemis binnen de perken te houden? Of is het gewoon ervaren? Ervaren dat de herinneringen tussen je vingers door glippen, en vervolgens loslaten?

Je aanwezigheid maakt het grote gemis iets minder

Ik weet het niet. En ik wil het eigenlijk ook niet weten. Wat ik wel wil? Is niet alleen de herinnering levend houden. Maar ook het gevoel. Want heel af en toe – op momenten dat ik niet verwacht – komt er ineens een gevoel van vlinders in mijn buik omhoog. Een bepaalde warmte. En kijk ik – bijna geschrokken – om mij heen. En voel ik haar aanwezigheid. Om mij heen. In ons huis. In mijn hart. Onbeschrijfelijk blij, is het gevoel dat ik dan heb. Is het waar? Is het mijn verbeelding? Dat kan mij niet schelen. Ik hoop dat ik deze gevoelens – die het gemis op dat moment een heel klein beetje minder maken – altijd zal mogen ervaren.

Ik hou van je mama…