Schrijven en emotie, onlosmakelijk met elkaar verbonden

Schrijven en emotie? Hoezo zie je daar een verband, Rory? Heb je even? Schrijven is – voor mij – altijd verbonden met emotie. Het verlies van mama was zó overweldigend, daar moest ik echt wat mee doen. Door over haar te schrijven houd ik niet alleen de gedachte aan haar levend, maar komt ze op allerlei vlakken in mijn leven voor (en terug). Onlangs schreef ik ook over het prachtige boek ‘Tekens zijn overal’, waarin ik heb gelezen en geleerd dat mama altijd om mij heen en bij ons is. Door je open te stellen voor dat wat er is, kun je tekens van ‘de overkant’ ontvangen. Waardoor het gemis dragelijk wordt en je op een positieve manier bezig bent en blijft met een geliefde die niet meer fysiek in je leven aanwezig is.

Emotie door externe factoren

Weer een heel andere emotie. Een die ontstaat door externe factoren. Herkenbaar? Je kijkt een aflevering van een serie (in mijn geval gisteren na een tussenstop van een aantal maanden) zoals The Crown. En je verwacht dat het zal gaan over … de koninklijke familie en alle perikelen daaromheen. Volledig onverwacht zag ik liefhebbende beelden van ouders en kinderen. Jonge, kleine kinderen op een basisschool, die samen met hun leraar een lied proberen in te studeren. Als de school uit is zie je de kinderen naar huis gaan, knuffelen met hun ouders en het lied instuderen. Een moeder doet haar zoontje in bad. Een vader neemt zijn dochter op schoot om te luisteren naar het lied en haar te knuffelen. Al kijkende naar deze beelden bekruipt je een ongemakkelijk gevoel. Waarom zien we dit?

Bij het schrijven is daar opnieuw de emotie

Ineens blijkt dat er iets afschuwelijks aan de hand is in dit plaatsje in Wales, waar een berg steenkolen bij een mijn door omstandigheden inzakt en een lawine veroorzaakt. Het grootste deel van deze onmetelijk grote hoeveelheid steenkolen zie je van bovenaf de bewuste berg in een noodtempo naar beneden rollen, zo de basisschool in waar alle kinderen op dat moment aanwezig zijn. Ze raken bedolven en nagenoeg geen van de 150 kinderen van de school overleeft dit. Heftig! Deze beelden kwamen zo enorm bij mij binnen. Het is maar een serie? Maar toch. Het gevoel, het verdriet van de ouders, de heftigheid van een gebeurtenis als dit zorgde ervoor dat ik niet meer kon stoppen met huilen. Zelfs niet toen ik al in bed lag. En nu ik erover schrijf komt het zelfs weer omhoog. Dus ja, schrijven en emotie zijn voor mij onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Een kalme geest

Hoe ik daar zo bij kom? Bij dit onderwerp? Al lezende in het boek van de boeddhistische monnik Shoukei Matsumoto (‘Een kalme geest’) waarin hij vertelt hoe boeddhisme helpt om de herrie in je hoofd en om je heen tot rust te brengen. Kwam ik bij het hoofdstuk ‘Schrijven’ uit. Shoukei vertelt daarin dat schrijven niet alleen een goede manier is om je gedachten vast te leggen en anderen te laten weten wat je denkt. Maar door gedachten die door je hoofd gaan op papier te zetten en daarmee te ordenen, kun je tot nieuwe inzichten komen. Dat begrijp ik helemaal en herken ik ook. Je prikkelt jezelf hiermee om op een andere manier de dingen te bekijken. Waardoor je – als vanzelf – open staat voor andere denkwijzen en / of oplossingen.

Krachtige inzichten om innerlijke stilte te ervaren

Waar ik wat moeite kan hebben met uitspraken als dat de mens zich zondig kan gedragen volgens het boeddhisme (ik vind dat meteen zo’n oordeel. Maar wellicht moet ik de hand in eigen boezem steken en ook erkennen dat ieder mens zich ‘zondig’ kan gedragen, ook ikzelf). Vind ik de filosofie erachter weer heel herkenbaar en fijn. Negeren van (zondige) gedachten is een optie: loslaten en er niet meer aan denken. Maar veel effectiever is het om die gedachten te accepteren en te verwerken. Dus niet negeren, maar de emotie onder ogen komen, om zo op zoek te gaan naar de oorzaak. Door dit allemaal op te schrijven zou je zomaar tot inzichten kunnen komen die je ook vooruit kunnen helpen in het leven. In het slechtste geval word je in ieder geval wat kalmer en ga je uit de heftige emotie.

Naar buiten kijken om naar binnen te kijken

Nu we het er toch over hebben. Wat heb ik nog meer gelezen in het bovengenoemde boek dat mij helpt om meer tot rust te komen? Begrijp mij niet verkeerd. Emotie is goed, maar soms is kalmte en rust broodnodig en ook beter voor je lichaam en geest. Een kalme geest zorgt ook voor een lichaam dat minder ‘strak’ staat. Een mooie uitspraak vind ik ‘Naar buiten kijken om naar binnen te kijken’. Het is iets wat ik herken als ik aan het schrijven ben en ik er eigenlijk niet goed meer uit kom. Ik kan op zo’n moment niet weergeven wat ik in mijn hoofd heb. Dan werkt het om letterlijk alles uit mijn handen te laten vallen. Het allemaal weg te leggen en mijn ‘zinnen te verzetten’.

Weg met al die prikkels tijdens het schrijven

Hoe ik dat doe? Door uit mijn denkhoofd te gaan. Even geen afleiding door tijdens het schrijven (typen op de laptop) te worden afgeleid omdat je meerdere tabbladen open hebt staan. Waarschuwingen van nieuwe mails ontvangt. Geluidjes van je smartphone die naast je ligt. Muziek die je aan hebt staan. We realiseren het ons niet, maar er zijn zoveel prikkels die ons afleiden van dat wat er toe doet. Wellicht herkenbaar is dat je druk bezig bent, een ‘pling’ hoort van een nieuwe mail. Even snel kijkt en leest. En ineens vergeten bent waar je ook al weer mee bezig was en waarom dat belangrijk was.

Stoppen met schrijven en alles uit mijn handen laten vallen

Soms ga ik de was doen. Een fysieke bezigheid die ervoor zorgt dat ik uit mijn hoofd ga. Of gewoon simpelweg op de bank zitten en naar buiten kijken. Naar wat? Naar niets eigenlijk. Als je maar lang genoeg blijft kijken vallen je als vanzelf ineens details op. De mooie nerven van een blad. Een roodborstje dat door je tuin hupt, op zoek naar iets eetbaars. De wolkenlucht waarvan je nu pas doorhebt hoe mooi die eruit ziet. Ontsnappen aan de drukte kan natuurlijk ook door een wandeling te maken (bij voorkeur in de natuur, ook doordat je in de stad veel meer wordt afgeleid dan wanneer je door een bos of een stukje natuur wandelt).

Weerstand kan juist heel nuttig en inzichtelijk zijn

Als ik heel eerlijk ben is dit boek toch anders dan ik in eerste instantie had gedacht. Ik ervaar wat weerstand tijdens het lezen, omdat ik het gevoel heb dat ik bepaalde regels moet opvolgen. Al is dat ook niet helemaal waar, want enerzijds raadt Shoukei aan om je niet strikt aan regels te houden, maar anderzijds beveelt hij juist regels aan. Dat ervaar ik als verwarrend. Maar recapitulerend begrijp ik nu dat dit te maken heeft met zijn visie en gedachtegang om in dit alles een middenweg te volgen. Dus niet klakkeloos regels opvolgen, maar die zeker ook niet klakkeloos te negeren. Eigenlijk helpt het boek je om tot een vorm van bewustwording te komen. Waar sta ik nu? Wat denk ik bij bepaalde zaken en waarom? Wat vertelt de emotie die bij mij opkomt mij eigenlijk?

Lezen en denken

Dit is zo’n boek dat je niet in een keer uitleest. Je gaat er niet even voor zitten (of liggen). Het is als het proeven van een hapje voedsel dat je nog niet kent. Je neemt een hap. Proeft. Denkt erover na. Ervaar je een nasmaak of juist niet? Word je er gelukkig van of niet? Kan ik hier wat mee? Wat haal ik hieruit dat op mij van toepassing is? Dit is een boek om op je tafel te laten liggen. Dat je af en toe oppakt om er een stukje uit te lezen. En dat je vervolgens weer loslaat. Zonder dat je het weet heb je dan een zaadje geplant in je hoofd en denk je na over dat wat je hebt gelezen. Kortom, wat ik al eerder zei. Schrijven en emotie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Hoe denk jij over het boeddhisme en de zienswijzen daarvan?

Tot de volgende keer.

Rory Blokzijl

Het boek ‘Een kalme geest’ van Shoukei Matsumoto (uitgeverij Altamira) heb ik toegezonden gekregen.

Het is verkrijgbaar in hardback (176 blz) voor € 18,99