Als Oma en mama niet meer kunnen vertellen over de Indische cultuur

De Indische cultuur. Ik dacht altijd dat ik nog jarenlang de kans zou krijgen om dingen te vragen. Over het (verre) verleden, onze voorouders, de ervaringen zowel in Indonesië als in Nederland, recepten (natuurlijk!), de directe familiegeschiedenis. Maar soms loopt het anders en is ineens – voordat je het doorhebt – die mogelijkheid voorbij.

Mijn moeder, samen met mijn Oma en Opa in hun o zo herkenbare gezellige, volle tuin…

De muziek en zang van Krontjong-orkest Tugu Cafrinho uit Jakarta

Mag ik je wat vragen over de Indische cultuur?

Raar, je staat er zo lang niet bij stil dat het leven eindig is. Begrijp mij niet verkeerd. Ik geloof niet in maakbaarheid, maar op de een of andere manier dacht ik genoeg tijd te hebben. Want ook al is Oma alweer jaren terug overleden. Ik had mama toch nog? Je hebt het met elkaar natuurlijk weleens over familiedingen, hoe het leven voor haar is geweest toen ze als klein kind in Jakarta woonde. Kwetsbare onderwerpen zoals over de oorlog, over de Indische cultuur. Maar toch niet regelmatig genoeg.

Twee jaar geleden, toen we met zijn drietjes naar de Tong Tong Fair zijn geweest

Mama, hoe was dat vroeger?

En nu kan het niet meer. Moet ik mijn kennis over de Indische cultuur elders vergaren. Want ik merk dat ik – sinds het overlijden van mama – nóg meer bezig ben met onze cultuur. Niet alleen voor mijzelf, maar ook voor ons dochtertje. Naarmate ze ouder wordt, is ze steeds meer geïnteresseerd in onze achtergrond. “Waar woonde Oma vroeger toen ze zelf nog klein was?” en “Kwam Oma echt met de boot naar Nederland?” en ook “Waarom logeerden ze eerst in een pension?” Allemaal vragen die je wellicht nog wel kwijt kan bij de broers en zussen van mijn moeder. Maar toch, je hebt het dan niet uit de eerste hand.

Tong Tong Fair & Festival

Vorig jaar gingen Mila en ik dan ook voor de zoveelste keer – maar nu met zijn tweetjes – naar de Tong Tong Fair. Dat het niet zo’n slimme zet was – een paar weken na het overlijden van mama (of juist wel. Huilen werkt helend) – merkten we toen we onderweg vanaf Den Haag CS ineens stokstijf bleven staan, omdat Oma op ons afliep. Je begrijpt. Dit was iemand die op mijn moeder (en Mila’s Oma) leek. Alleen was daarmee wel de toon gezet. Met een brok in onze keel liepen we rond. In een setting met alleen maar Indische mensen. Bij de mooiste Indische liedjes die op het podium werden gezongen kwamen de tranen los. Maar dat het juist daar – op de Tong Tong Fair – gebeurde, maakte het zo dierbaar. Veel Indische mensen zagen ons, knikten even, voelden mee en lieten ons weer verder lopen.

Voordracht uit eigen werk door Yvonne Keuls

De officiële opening door loco-burgemeester en wethouder Richard de Mos

De mooie dans ‘Tari Betawi’ door InaDance

Een viering van de Indische cultuur

En afgelopen donderdag was ik wederom bij de Tong Tong Fair & Festival. Alleen. En voor het eerst bij de officiële opening van de 61e editie. In mijn hart heb ik mama meegenomen (zij ging zelf ieder jaar altijd wel een paar keer). En genoot ik van de mooie woorden van schrijfster Yvonne Keuls . Ooit heb ik veelvuldig contact met haar gehad om een al eerder gekocht boek voor mijn moeder te laten signeren. Een heel gedoe met heen en weer zenden, maar ik ben Yvonne nog steeds dankbaar dat ze dat heeft willen doen. Ze heeft er destijds zelfs een lieve brief erbij gedaan voor mama. Om Yvonne Keuls weer te zien – in deze setting – bracht wederom de emotie bij mij naar boven.

Het optreden van krontjong-orkest Tugu Cafrinho uit Jakarta – voor en na de sprekers – was prachtig en vol humor. De speech van Siem Boon (directrice Tong Tong Fair) en natuurlijk de speech en openingshandeling (de ‘slag’ op de Tong Tong) door loco-burgemeester en wethouder Richard de Mos waren bijzonder. Ik werd er warm van en vervuld met dankbaarheid.

Zo gezellig, natuurlijk wilde ik graag even op de foto met Pascal en vond hij daar – ondanks het drukke schema – even tijd voor

Amuses van Pascal Jalhay (Baru Belanda)

Na de dans ‘Tari Betawi’ door InaDance mocht ik – samen met andere genodigden – nog genieten van de overheerlijke amuses van chefkok Pascal Jalhay (ik was onlangs bij de presentatie van zijn boek Baru Belanda) tijdens de receptie in Hospitality Lounge de Veranda. Daar dronk ik ook voor het eerst een glas heerlijke (alcoholvrije) Bir Pletok. Enak sekali (= heerlijk) allemaal! En passant sprak ik ook nog even kort met de Indonesische ambassadeur, die ik met enige regelmaat zie en spreek als de ambassade mooie bijeenkomsten organiseert zoals ‘Bali and beyond’. Ook op deze manier geniet ik van wat de Indische cultuur te bieden heeft.

Viering ‘One Day in Bali and Beyond’ bij de woning van de Indonesische ambassadeur Mr I Gusti Agung Wesaka Puja

Hoe iets confronterend en tegelijkertijd mooi kan zijn

Kortom. Wat was het confronterend en tegelijkertijd mooi. Ik heb mijn verdriet er laten zijn en bij sommigen – bij wie dat goed voelde – heb ik dat ook geuit. Hoe fijn is het dat dit juist kan op zo’n prachtige bijeenkomst met gelijkgestemden. Dat vind ik ook zo mooi aan de Tong Tong Fair. Jong, oud, Indisch of ‘aangetrouwd’. Alles en iedereen is welkom. Koester het gedachtegoed, koester de Indische cultuur. En dompel je onder in de bijbehorende geuren, kleuren en sfeer – alleen, met je partner, gezin of andere belangstellenden – tijdens de Tong Tong Fair & Festival 2019.

Dit jaar vindt de Tong Tong Fair plaats van 23 mei tot en met 2 juni op het Malieveld in Den Haag. Het volledige programma vind je op de site: www.tongtongfair.nl

Ben jij weleens naar de Tong Tong Fair geweest? En welk gevoel bracht dit bij jou naarboven?

Tot de volgende keer.

Rory Blokzijl

Voor de officiële opening ben ik uitgenodigd